Fotografie Krystyna Bilska
Uroczystość patriotyczna na Barbarce, z asystą żołnierzy Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia w Toruniu, upamiętniła 85. rocznicę pierwszych straceń dokonanych w tym tragicznym miejscu. Uroczystości rozpoczęły się Mszą Świętą, której przewodniczył ks. Wojciech Miszewski, proboszcz parafii św. Antoniego na Wrzosach. Homilię wygłosił prof. dr hab. Waldemar Rozynkowski, diakon stały diecezji toruńskiej. Po Eucharystii przed Pomnikiem Pamięci Ofiar Barbarki złożono wieńce i zapalono znicze, oddając hołd ofiarom.
W obchodach udział wzięli przedstawiciele władz miasta oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy. Uroczystość nawiązywała do wydarzeń z 28 października 1939 roku, kiedy to Niemcy przeprowadzili na Barbarce pierwsze egzekucje, rozpoczynając serię masowych mordów na polskiej inteligencji i elitach społecznych regionu. W okolicznych lasach zamordowano wówczas ponad 600 osób, głównie więźniów Fortu VII w Toruniu, a wśród nich urzędników, nauczycieli, duchownych, ziemian, prawników, kupców, żołnierzy, policjantów i lekarzy z Torunia i okolic. Szacuje się, że liczba ofiar mogła sięgać nawet tysiąca, a akcja trwała do 6 grudnia 1939 roku.
Zbrodnia na Barbarce stanowiła część tzw. Zbrodni Pomorskiej, wymierzonej w Polaków zamieszkujących Pomorze po zajęciu przez Niemców tych terenów we wrześniu 1939 roku. W ramach tej akcji zginęło około 30 tysięcy osób. W 1944 roku Niemcy, próbując zatrzeć ślady zbrodni, wydobyli ciała z masowych grobów i je spalili. Po wojnie, w latach 1945-1946, na Barbarce przeprowadzono ekshumacje, podczas których zidentyfikowano 87 ofiar.
Pomnik Pamięci Ofiar Barbarki, autorstwa Mariana Molendy, został odsłonięty w 2009 roku. Rzeźba przedstawia klęczącego mężczyznę z opuszczoną głową, związanymi rękami i przestrzeloną piersią. Na cokole pomnika wyryto imiona i nazwiska ustalonych dotąd ofiar tej straszliwej zbrodni.