We wtorek, 30 września 2025 roku, odbyło się kolejne spotkanie w ramach naszego parafialnego cyklu „Wieczory u św. Antoniego”. Tym razem naszymi gośćmi byli Andrzej Rutecki i Andrzej Reszka ze Stowarzyszenia „Pamięć i Tożsamość”, którzy przybliżyli nam historię niemieckiego obozu Soldau w Działdowie.
Obóz ten, istniejący w latach 1939–1944, stał się miejscem niewyobrażalnego cierpienia i śmierci tysięcy osób. Początkowo pełnił funkcję obozu przejściowego, następnie aresztu Selbstschutzu, a od 1940 roku – tzw. „wychowawczego obozu pracy”. W rzeczywistości był jednak także miejscem zagłady polskiej inteligencji, więźniów politycznych oraz osób skazanych przez Gestapo. Łącznie w obozie i w jego okolicach zamordowano około 15 tysięcy osób.
Wśród ofiar było również wielu duchownych – co najmniej 256 kapłanów, zakonników i sióstr zakonnych. Jak ustalił ks. Marian Ofiara, w obozie mogło zginąć nawet 100 duchownych. Szczególnie tragiczny los spotkał duchowieństwo diecezji płockiej, z której aż 50 księży, w tym dwóch biskupów: bł. Antoniego Juliana Nowowiejskiego oraz bł. Leona Wetmańskiego, poniosło tam śmierć męczeńską. Bł. abp Antoni Julian Nowowiejski, pasterz diecezji płockiej, zginął w Działdowie w maju 1941 roku. Jego ostatnie słowa, wypowiedziane do współwięźniów, brzmiały:
„Nie płaczcie nade mną, ale nad Kościołem i Polską, ja już umieram, będę się wstawiał za wami do Boga”.
Bł. bp Leon Wetmański, biskup pomocniczy diecezji płockiej, kapłan o wielkiej gorliwości duszpasterskiej, został zamęczony kilka miesięcy później – 10 października 1941 roku.
Pamięć o ich ofierze, jak i o tysiącach pomordowanych w obozie Soldau, jest dla nas wezwaniem do modlitwy i troski o to, by historia nigdy się nie powtórzyła.
Dziękujemy wszystkim, którzy wzięli udział w spotkaniu, i zapraszamy na kolejne „Wieczory u św. Antoniego”.
Tekst – Jacek Bilski
