Uczestnicy rekolekcji fot. Piotr Joszko
W dniach 3-6 lipca 2014 roku w Głuchołazach w Ośrodku Formacyjno- Rehabilitacyjno -Wypoczynkowym Skowronek prowadzonym przez Caritas Diecezji Opolskiej, odbyły się rekolekcje formacyjno-wakacyjne dla stałych diakonów. Były one skierowane do wszystkich stałych diakonów w Polsce oraz ich rodzin. Rekolekcje zorganizował ks. prof. Helmut Sobeczko, odpowiedzialny w diecezji opolskiej za rzeczywistość stałego diakonatu. W rekolekcjach wzięło udział 4 diakonów z rodzinami : dwóch z diecezji opolskiej: dk. Czesław Cebulla, dk. Ryszard Kłoś oraz z diecezji toruńskiej: dk. Tomasz Chmielewski, dk. Waldemar Rozynkowski. Obecnie w Polsce posługuje 11 diakonów stałych (stan na koniec czerwca 2014). Ponadto w rekolekcjach wzięło udział 4 kandydatów do przyjęcia święceń stałego diakonatu, pochodzący z: archidiecezji katowickiej (Bogdan Boruta), diecezji opolskiej (Rudolf Wilczek, Piotr Joszko) oraz diecezji gliwickiej (Marek Czogalik). W sumie w rekolekcjach wzięło udział przeszło 20 osób.
Tematyka formacyjna rekolekcji oparta została przede wszystkim na adhortacji apostolskiej papieża Franciszka Evanelii gaudium. Nauki konferencyjne głosili: ks. bp Rudolf Pierskała, ks. prof. Helmut Sobeczko, ks. prof. Konrad Glombik, ks. Arnold Drechsler oraz prof. Marek Marczewski. Dni wypełnione były: Eucharystią, liturgią godzin, konferencjami, dyskusją oraz świadectwami posługi stałych diakonów. W programie rekolekcji znalazł się także wyjazd do Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia wiernych w Zlatych Horach w Czechach.
Przypomnijmy, że diakonat stały jest rzeczywistością obecną w Kościele od początku jego istnienia. W pierwszych gminach chrześcijańskich posługa diakonów traktowana była jako wartość i bogactwo wspólnoty, a nie jako etap przejściowy w drodze do kapłaństwa.
Największy rozkwit diakonatu w Kościele przypada na III wiek. W pierwotnym Kościele stałymi diakonami byli między innymi: św. Szczepan, św. Wawrzyniec czy św. Efrem Syryjski. W Didascalia Apostolorum (z pierwszej połowy III wieku), czytamy, że diakon powinien być w ścisłej jedności z biskupem, ma być jego uchem, ustami, sercem i duszą.
Diakonat jako stała posługa w Kościele zaczął tracić na znaczeniu od IV wieku. Dodajmy jednak, że dotyczyło to przede wszystkim Kościoła Zachodniego. Od diakonów zaczęto wymagać zachowania celibatu, a udzielane im święcenia postrzegano przede wszystkim jako stopień przejściowy i konieczny do przyjęcia święceń prezbiteratu.
Odrodzenie diakonatu stałego w Kościele związane było z II Soborem Watykańskim. Dwa lata po zakończeniu soboru, dnia 18 VI 1967 roku papież Paweł VI ogłosił ogólne normy przywrócenia w Kościele diakonatu stałego. Dnia 28 VI 1968 roku w katedrze w Kolonii pierwszych pięciu żonatych mężczyzn otrzymało świecenia diakonatu stałego. Obecnie na świecie w Kościele posługuje przeszło 40 tys. diakonów stałych.
Środowiska zainteresowane wprowadzeniem stałego diakonatu w Polsce spotykamy już od początku lat 70. W 1988 roku Komisja Episkopatu Polski do spraw Duchowieństwa powołała grupę ekspertów, która pod przewodnictwem bpa Teofila Wilskiego zajęła się przygotowaniem raportu dotyczącego możliwości wprowadzenia diakonatu stałego. Przygotowany tekst przedstawiono w czerwcu 2001 roku na 313 zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski, który obradował w Łowiczu. Episkopat podjął decyzję o wprowadzeniu diakonatu stałego w Polsce. Na początku 2004 roku watykańska Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego zatwierdziła dokument Konferencji Episkopatu Polski pt. Wytyczne dotyczące formacji, życia i posługi diakonów stałych w Polsce, który następnie w marcu tegoż samego roku został przyjęty przez Episkopat Polski.
Pierwszy ośrodek w Polsce przygotowujący kandydatów do stałego diakonatu powołał do istnienia w 2005 roku ordynariusz toruński biskup Andrzej Suski. Obecnie formację przygotowującą do stałego diakonatu podjęto w archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej oraz diecezji opolskiej. W tej ostatniej do przyjęcia święceń przygotowuje się 5 mężczyzn: 2 z diecezji opolskiej, 2 z archidiecezji katowickiej oraz 1 z diecezji gliwickiej. Na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego wydawane jest czasopismo „Diakon” poświęcone promocji diakonatu stałego w Polsce.
Dk. Waldemar Rozynkowski